Friday, October 23, 2015

The Making of Ghewar ... (and no, it is not a movie starring Bachchan )


If there was ever to be a category of a theoretical food person, I think I would qualify.  I keep seeing amazing photographs of amazing yummy things made by amazing friends, only to be intimidated by the procedures involved.

Being more of a food imbiber and taster than a cook, the only good thing is, that  I end up  creating the recipes in verse form.  For someone else to follow.

This activity has been immeasurably helped by various friends on our FB group Angat Pangat: Rediscovering Traditional Maharashtrian Cuisine, putting up brilliant photos of their preparations, more so now, since we are into the festival season. 

This photograph of the making of Ghewar, a traditional  sweet, possibly a ghee millionaire,  and its subsequent ornamentation by waves of  shrikhand  was posted by my friend Preeti Deo.  Ghewar is a traditional Rajasthani Sweet, made popular in various parts of Maharashtra by the large Marwari population domiciled there .

I researched the recipe on the Net .  And the poem happened. in both Marathi and English.   

Those not wishing to imbibe the calories, may look at the picture, read and drool.   


कार्तिकातली रम्य पहाट ,
घरात पणत्यांची , निरांजानांची
आणि पूजेची मंद दरवळ,

आणि रात्री घासून ओट्यावर आडवे पडलेले
एक चकाक्क्णारे ताम्हन ,
दागिन्यांची कारागिरी बघत
थक्क होउन
कौतुकाने 'प्रीती'पूर्ण कटाक्ष फेकत राहते …

एका हट्टी तुपाची,
दादा पुता करून,
पळी पळी ने
दुधाने काढलेली समजूत,
गरम डोकी शांत करायला
त्यात भीत भीत पडलेले बर्फाचे पाणी ,
आणि दोघांनी मिळून
मैदबाईनच्या सल्ल्याप्रमाणे ,
सामुदायिकपणे पणे
आणि तरीसुद्धा आपापल्या परीने
प्रयत्न सुरु ठेउन ,
सर्व अडथळे दूर करून,
मार्ग सुकर करण्याची केलेली
अगदी ढवळून निघेपर्यंत केलेली धडपड
आणि क्रोधाग्नी शांत झाल्याने
थोड्याश्या केशराच्या शिडकाव्यात
शांत बसलेले मिश्रण

नेहमी प्रमाणे,
आपल्या खास पद्धती अनुसार
साखर मंडळींची बघ्यांची भूमिका,
नाईलाजाने त्यांनी शेवटी केलेलं
पाण्याबरोबर पातेल्यात पदार्पण,
आणि "आता पुरे ,
ज्यास्त चिकट्पणा आपल्याला शोभा देत नाही ",
असा पाण्याने म्हणून,
त्यांचे एका पातेल्यात पाकरुपी
स्वस्थ बस्णे.

उच्च विचार्सरणीच्या पातेल्यात
आजकालच्या टावर बांधकामाच्या पद्धतीला अनुसरून,
त्यात वरच्या मजल्यापर्यंत
राहायला गेलेलं उकळते तूप ,
लिफ़्ट गरम झाल्यामुळे निकामी,
आणि पळ्या पळ्या मिश्रणा ने
नाईलाजाने खूप उंचावरून
त्या तुपात केलेली धारदार एन्ट्री ;
सुरवातीला खळबळ,
मग असंख्य दिलाचे तुकडे ,
आणि मग सर्व तुकड्यांनी ,
परत परत धारेत पडणार्या मिश्रणाचे
एकत्र केलेले सुंदर नक्षीदार स्वागत.

एक सोनेरी जाळीदार कलाकुसर,
नवीन जगात येण्याच्या तयारीत ,
"घे वर, घे वर " अशी
तिने प्रीतीला मारल्रली आर्त हाक ,
तुपात व्यवस्थित पोहणारा ,
पण आता पोहून पोहून दमलेल्या
दागिन्याला प्रीतीने दिलेला
उलथ्ण्याच्या दांड्याचा आधार,
आणि मग
एका सफेद कागदी चादरीवर
केलेला आराम .

पाक चकाकून
अधाश्या सारखा बघतच राहतो .
घेवर आलेली
आणि गेलेली सुद्धा त्याला कळत नाही।

आणि एका सुंदर बशीमध्ये ,
घेवर श्रीखंडाला बघते,
खुदकन हस्ते
आणि म्हणते,
"इश्श , काय हे ,
ते ताम्हन बघेल न …"
A cool twinkling winter night
in the month of Kartik,
a house
quietly redolent with
fragrances of
lamps and worship,
and a tamhan ***
spic and span after use,
lies awake on the
kitchen counter
observing some
amazing kitchen ornamenting.

A strong willed,
solid stubborn ghee,
being desperately wooed
patiently by spoonfuls of milk,
and iced water
rushing in
to help cool the hot heads.
Much careful stirring,
thoughtful mixing,
and cooling of tempers,
advised by Maidabai,
with much expertise
of being one with all,
and the angry mixture,
sits quiet
on the counter top
after a last sprinkle of
a peaceful cooling  saffron.

As Usual,
the Sugar folks,
unconcerned observers all,
being dragged into performing
by much heated
disgusted water folks,
and then reminded about
sitting quiet and dissolved
before becoming too sticky.

The Patelas,
simple thinking and high living,
in keeping with
the architectural tower concept,
allow ghee residents
almost half the way up,
scorching the elevators,
and forcing
the mixture
to fall from great heights
in a slim stream
into the agitated ghee.

The perturbed ghee,
in a golden sunburst
bringing the mixture together
in a fine filigree ,
a welcome for
the best season of the year.

" Me ghee war, me ghee war"
an exultation
from the fine sculptured one,
and Preeti
lends a rod
in support
to one who emerges,
golden , tired but beautiful
from the ghee
on to a cool plate.

The sugar syrup,
stunned and under a spell,
doesn't realize,
that the
beauteous ghewar
has come
taken a dip,
and gone,
now to rest
on a beautiful plate,
as a besotted Shrikhand
pours his heart out.

Ghewar watches ,
giggles a bit,
and turns to the Shrikhand,
to say,
" Shhh. Please behave.
The tamhan***  is watching...."


***tamhan = marathi for Pooja thali

No comments:

Post a Comment