एक तत्वज्ञानी लाटणे ....

 

माझी मैत्रीण सौ. श्रुती नरगुंदकर , मेलबोर्नला राहते. शैक्षणिक क्षेत्रात , योजना व आराखडे आखून, एखादा विषय उत्तम रीतीने कसा शिकवला जावा , यासाठी  आज्ञावल्या व सूचना बनवणे , या क्षेत्रात तिचे नाव .

ह्या व्यवसायात ती जेवहा गुंग नसते तेव्हा ती   अतिशय सुग्रण, पारंपरिक पदार्थ , व इतर देशांचे पदार्थ करून बघण्यात व त्यांच्याबद्दल लिहिण्यात  व्यस्त असते .  तिचा "Shruti's Blog" ह्या ब्लॉग साइटवर ,  ह्या पदार्थांच्या बनवण्याला ती स्वतःच्या लहानपणीच्या आठवणीची , फोडणी देऊन , अगदी चटकदार लेख लिहिते.

  

सद्ध्या मेलबॉर्न मध्ये थंडीचे दिवस आहेत .  सात अंशात कुडकुडून घरी आल्यावर , वरणफळासारखा दुसरा पोटभरीचा पदार्थ कुठला असणार ?   ह्या विषयावर तिची ब्लॉगपोस्ट वाचली , आणि उगीच मला भगवदगीता आठवली ....

ओट्यावरच्या परातीत पाण्यात खेळून खेळून दमलेले, एकत्र येऊन , स्वस्थ बसलेले पीठ, आणि रोजच्या प्रमाणे शिस्तीत लाटण्याची वाट बघत , पिठीकडे डोळे करत, आपण चांगले, आपले कर्म चांगले , असे समजून चुपचाप बसलेली कणीक . बाहेर कडाक्याची थंडी , आणि एका पातेल्यात अचानक गरम झालेले तेल, आणि त्यात उडणार्या मोहर्या बघत "इश्श्य ! काय बाई हा उत्साह " असे म्हणत वाफेने माखणार्या खिडक्या. लगबगीने आपल्याच महत्वात गुरफटून त्यात पडणारे कांदे कढीपत्ते , आणि "या न डाळकाकू ,  अजिबात थंडी नाही वाजायची" असा म्हणत स्वतः आत पडणारे भाजी मंडळाचे आजीव सदस्य; मग नेहमी प्रमाणे , संसदे मध्ये होतो तसा कल्लोळ, सगळ्यांना उकळी फुटणे, आणि स्पीकर-डावबाईंने आल्या आल्या सगळ्यांना व्यवस्थित शिस्त लावणे . खास चिंच गूळ, खोबरं , मसाला  यांचे आगमन आणि एकीकडे कणकेची लाटी , न राहवून पिठीत डुबकी घेऊन येते .

लाटणे आजी बघतात , आणि हलक्या हाताने तिला समजावतात ; "आपण फक्त आपलं काम करत राहायचं; मोठं व्हायचं , आयुष्याचा उत्तम आकार ठेवायचा, कुठलीही स्वप्न बघत अथवा बक्षिसाच्या आशेने कर्म करायचे नाही. वेळप्रसंगी सुरीशी दोन हात करावे लागले तरी चालेल, पण जे काही करायचा ते उत्कृष्ट करायचं " कणकेची पोळी, आणि पोळीचे तुकडे होतात, आणि लाटणेआजींची शिकवण आठवून सर्व उकळणाऱ्या डाळीत पडतात. अधिवेशनाच्या शेवटी , स्पीकरडावबाइंच्या तर्फे लाटणे आजींचा सत्कार; आणि मग "नेहमीचे दोन शब्द ": " पोळपाट आजोबा नेहमी म्हणत , कर्मण्येवाधिकारस्ते मा फलेषु कदाचन। कुठल्याही फळाची अपेक्षा ना ठेवता आपले काम करत राहावे , आणि असे निष्काम कर्म माझ्या पोळ्या करतात !" म्हणूनच की काय, ह्या पदार्थाला वरण फळ संबोधून कुणा एक श्रुतीने त्यांचा सत्कार केला !